Yozgat İlindeki Şifalı Sular ve Kaplıcalar Rehberi, İyi Gelen Hastalıklar ve Tarihçesi

Yozgat, kaplıcalarıyla ünlenmiş iller arasında ilk sıralarda yer alır. Yozgat kaplıcaları, gerek yurt içinden, gerekse yurtdışından çok sayıda ziyaretçiyi kendine çeker. Hemen hemen bütün ilçelere dağılmış durumdadır

Cavlak Kaplıcası: Boğazlıyan ilçesindedir. Özellikle pankreas hastalıklarına iyi gelen bir suyu vardır.

Karadikmen Kaplıcası: Akdağmadeni’ndedir. Bu nedenle ‘Akdağmadeni Kaplıcası‘ diye de anılır. Suyu müshil etkisi gösterir.

Yerköy Kaplıcası: Yerköy ilçesinin3 kilometregüneydoğusunda, il merkezine36 kilometreuzaklıktadır.

Sodyum klorürlü ılıca ve içmeler grubunda değerlendirilen suyu; klorür, sodyum, kalsiyum ve radon gazı içerir. Temperatürü44°C, radyoaktivitesi 44.17 eman, pH değeri 7.18’dir. Banyo tedavisi; her çeşit romatizma, nevrit, polinev-rit, kadın hastalıkları için yararlıdır. Banyo alımı sırasında kaşıntıların hafiflemesi nedeniyle ‘Uyuz Hamamı’ diye adlandı-rıldığı da olur.

Yerköy Kaplıcası’nm suyu, tuzlu, sıcak ve radyoaktiftir. Etkenliği, özellikle termalitesine ve radyoaktivitesine bağlıdır. Lokal olarak uygulandığında, tuzluluğu da ön plana çıkar. Bilindiği gibi, tuzlu sular rezolutif özellik taşırlar. Bu nedenle, birçok enfeksiyon sekellerirıde ‘Kemik hastalıkları, jinekolojik sendromlar, bronşitler vs.’ ve bir tür intan artıklarının drenajında kullanılırlar. Termaliteleri spazmı çözdüğünden, bu etki daha da kuvvetli olur. Suyun taşıdığı radon gazı ise, solunum yollarından ve deriden organizmaya girerek, çeşitli safhalardan geçtikten sonra, yarılanma süresi daha uzun ömürlü ürünlere dönüşür. Bu yüzden, öncelikle solunum yoluyla alınan radon gazına ait etkiler görülürken, yarılanma süresi uzun olan devreler oluştuktan sonra diğer tesirleri ortaya çıkar. Bunlar endokrin sistemin uyarılması şeklinde özetlenebilir. Radon taşıyan su, ayrıca ürik asit salgısını da kolaylaştırır ve gut hastalığının tedavisinde önem kazanır.

Kaplıcada; iki adet tedavi havuzu bulunmaktadır. Sosyal tesisleri yeterli düzeydedir. Konaklama, toplam yatak kapasitesi 100 civarındaki otel ve motellerde sağlanmaktadır.

Yozgat’ın Sorgun ilçesi de, kaplıca zengini ilçeler arasındadır. Üstün şifa özellikleriyle bu kaplıcalar, yoğun rağbet gören sulardandır.

Köhne Kaplıcası: İlçe merkezinin2 kilometredoğusunda, ağaçlık bir yörededir. ‘Sorgun Kaplıcası’ diye de anılır. Sodyum klorürlü, sülfatlı sular grubuna dahil olan suyu, sodyum, klorür, sülfat, magnezyum, kalsiyum ve radon içerir.

Temperatürü61°C, radyoaktivitesi 54.61 eman, pil-değeri 8.30’dur. Debisi düşük olup, 0.5 lt/sn’yi ancak bulmaktadır.

Tuzlu, acı sular grubuna giren bu suların katyonları, alkali ve toprak alkalileri tarafından karşılanmaktadır. Radyoaktiviteleri oldukça yüksektir. Dış uygulamalarda kullanıldığında, termaliteleri sedatif, antialjik ve spazmodik etki yapacak, taşıdığı radon ise, solunum yolları ve cilt yoluyla organizmaya girerek iç salgı sistemi üzerinde uyarıcı bir tesir gösterecektir.

Banyo tedavisi; romatizmalılara, nevralji ve nevritlilere, kadın hastalıklarına iyi gelir. Hormonal rahatsızlıkların giderilmesinde ‘gençlik suyu’ olarak değerlendirilir. .

Kaplıcada; iki adet genel tedavi havuzuyla çok sayıda sıra banyo bulunur. Sosyal ve yardımcı tesisler yeterli düzeydedir. Konaklama, 150 yatak kapasiteli kaplıca otelinde yapılabildiği gibi, ilçenin yakınlığı nedeniyle, oradaki konaklama tesislerinde de yapılabilir.

Sorgun’da Köhne Kaplıcası’nın dışında, Karamağara Kaplıcası ve Yeşilova Kaplıcası gibi kaplıcalar da vardır. Yeşilova Kaplıcası, eklem romatizmasının tedavisinde çok yararlı bir sudur. Nitelikli tesislere sahip bir kaplıcadır.

Yozgat’ın en ünlü kaplıcası ise, Sarıkaya ilçesinde bulunan Terzili Kaplıcası‘dır. ‘Sarıkaya Kaplıcaları‘ diye de anılır. Kaplıcanın deniz seviyesinden yüksekliği 1100 metredir.

11 merkezine79 kilometreuzaklıkta bulunan bu şifalı su, çok eski çağlardan beri işletilmektedir. Kaplıca yakınındaki tarihi hamam yıkıntısı Roma döneminden kalmadır. Hamamın kapı ve pencereleri belirgindir. Taşların üzeri sanat değeri son derece yüksek kabartma öküz başları, çeşitli minyatür ve mozayiklerle süslenmiştir. Kemerler birbirine kurşunla tutturulmuştur.

Terzili Kaplıcası’nda birbirinden farklı iki kaynak bulunur:

a) Kaplıca Kaynağı: Bikarbonatlı, klorürlü, kalsiyumlu, sodyumlu ve radonludur. Temperatürü47°C, radyoaktivitesi 37.98 eman, pH değeri 6.4’tür.

b) Uyuz Hamamı: Bikarbonattı, klorürlü, kalsiyumlu, sodyumlu, demirli, oligometalik bir sudur. Temperatürü44°C, radyoaktivitesi 53.79 eman, pH değeri 6.8’dir. Her iki kaynağın toplam debisi 20 lt/sn.dir.

Suyu gayet bol, hafif karbondioksitli, dikkati çekecek derecede radyoaktif, oligometalik maden sularıdır. Bileşimi itibariyle toprak alkali, bikarbonatlı sular sınıfına girerler. Pek az oranda tuz yüklüdürler. İçme tarzında değerlendirildiklerinde, diürez kürlerinde lavaj suyu olarak kullanılabilir. Her iki kaynak suyunun karbondioksit miktarı az oranda arttırıldığı takdirde, şişelenerek sofra suyu olarak da değerlendirilmesi mümkündür.

Dış uygulamalarda, özellikle termalite ve radyoaktivite özeliği göz önünde tutulur. Termalite, bundan önceki bir çok suda söz edildiği gibi, genellikle sedatif, antialjik ve spazmo-dik bir etki gösterir. Radon gazı ise, bir taraftan ürik asit salgısını kolaylaştırırken, diğer taraftan inhalasyon yoluyla organizmaya girer ve iç salgı bezlerinin salgılarını arttırıcı bir tesir meydana getirir.

Terzili Kaplıcaları; ülkedeki hormonal rahatsızlıkların giderildiği ‘gençlik sulan’ arasında ilk sırada yer alır. Banyo tedavisi; ayrıca romatizma, nevralji, nevrit ve kadın hastalıklarının tedavisinde, anemiklerde, cilt ve kemik hastalıklarında yararlıdır.

Kaplıcada; erkek ve kadınlara ait iki modern hamam bulunur. Büyük tedavi havuzları, çok sayıda kurna ve özel banyoları vardır. Uyuz Hamamı’nda ise, radyoaktivitenin yüksek olması ve hidrojen sülfür içermesi, bu suyun çok farklı şekillerde değerlendirilmesini gerektirir.

Yozgat’ın en çok rağbet gören kaplıcasına yurdun her tarafından, hatta yurtdışından binlerce kişi gelmekte ve aradıkları şifayı bulmuş bir halde geri dönmektedir. Kaplıcanın sosyal tesisleri her türlü ihtiyacı karşılayacak şekilde tanzim edilmiştir. İşletmenin 416, motellerin 1500 ve pansiyonların 500 kişiyi aşan yatak kapasitesi mevcut olup, yaz sezonu sırasında bu ölçü hemen hemen üç misline ulaşmaktadır.