Kayseri, şifa özellikleri yüksek kaplıca ve içmeleriyle tanınmış illerimizden biridir. Hemen yanıbaşında yer alan Erciyes Dağı’nın sönmüş bir volkan olması arazinin jeolojik yapısını ortaya koymakta, bu arazi özellikle Merkez ilçe ile 70 kilometre kadar güneyindeki Yeşilhisar ilçesinde çok sayıda şifalı su kaynağına yataklık yapmaktadır. Bu kaynaklan sırasıyla inceleyecek olursak;
Bayramhacı Kaplıcası: KayseriHimmetdede beldesine bağlı Bayramhacı köyündedir. Köye 1.5 kilometre uzaklıkta, Avanos yolu üzerinde yer alır. Kaplıca alanının denizden yüksekliği 990 metredir.
Sodyum bikarbonatlı, oligometalik sular grubunda incelenen suyu, bikarbonat, kalsiyum, klorür, sodyum, karbondioksit ve radon içerir. Yani, radyoaktif bir sudur. Temperatüıü 40°C, pH değeri 6.49, radyoaktivitesi 102 emandır. Bütün romatizmal hastalıklar, nevrit, nevralji ve kadın hastalıkları üzerinde etkili bir kaplıcadır.
Bayramhacı Kaplıcası’nda şifalı su iki ayrı kaynaktan çıkar. ‘Asıl kaynak’ ile ‘Kaçak kaynak’ sularının bileşimleri birbirine benzemektedir. Her ikisi de karbondioksitli, bikarbonatlı, alkali ve toprak alkali sular grubuna girer. Radoaktiviteleri yüksektir. Bu nedenle, dış uygulamalarda kullanıldıklarında sedatif etkileri ön plana çıkacaktır. Suyun ısısı fazla yüksek değildir. Vücudun rahatlıkla kabul edebileceği bir sıcaklıktadır. Bileşiminde bulunan karbondioksit ve radyoaktif emanasyon nedeniyle de çok geniş bir endikasyon alanına sahiptirler.
Kaplıcanın sulan; romatizmal hastalıklarda, gut tropatilerinde, dolaşım sisteminin iskemik sendromlarında ve hipertansiyon vakalarında değerlendirilebilir. Aynı sular içme olarak kullanıldığında; karaciğer ve safra kesesi hastalıklarında değer kazanırlar. Gerek radyoaktif gazların, gerekse serbest karbondioksitin fazla olması, inhalasyon uygulamalarını da akla getirebilir. Aslında kronik astmatiform bronşitlerde, bronşiektazilerde, üst solunum yollarının spastik hallerinde, içlerine bazı ilaçların katılması suretiyle aerosol uygulamaları şeklinde tatbik edilebilirler. Radyoaktif oranının yüksekliği, suyun bir gençlik suyu olarak hormonal rahatsızlıkların giderilmesinde de kullanılabileceğini işaret etmektedir.
İç turizmde etkisini kabul ettirmiş bir kaplıca olan Bayramhacı’da; üç adet genel tedavi havuzuyla çok sayıda sıra banyo mevcuttur. 40 yataklı bir otel ile motel tarzı çalışan çeşitli işletmeler, toplam 500’ü bulan yatak kapasitesiyle konaklama ihtiyacını karşılarlar. Yardımcı tesis sıkıntısı çekilmeyen kaplıcadan, 80 kilometre uzaklıktaki il merkezine düzenli ulaşım yapılmaktadır.
Boğazköprü İçmesi: Kayseri il merkezine 15 kilometre uzaklıkta, Boğazköprü yakınındadır. Temperatürü 19°C olan içmenin suyu, sodyum klorürlü, bikarbonatlı, karbogazöz bir sudur. İçeriğinde sülfat tuzu bulunduğundan, az da olsa müshil etkisi görülür.
İçme tedavisi; hipostenik mideler için yemeklerden önce 12 bardak olarak önerilir. Karaciğer ve safra yollan hastalıklarında ise, 20 gün süreyle günde iki kez 34 bardak içilme.ıdir.
İçme civarında yer alan konaklama tesislerinin toplam yatak kapasitesi 200’ü geçer. Sosyal tesisleri ise yeterli düzeydedir. Boğazköprü İçmesi, il merkezine yakınlığı nedeniyle tercih edilen ünlü bir şifalı su kaynağıdır.
Tekgöz Kaplıcası: Kayseri’nin Himmetdede beldesine bağlı Yemliha köyünde olup, il merkezine uzaklığı 38 kilometredir.
Tekgöz Kaplıcası, Selçuklular ve Osmanlılar zamanından bu yana işletilen tarihi kaplıcalarımızdan biridir. Kaplıca alanında, Selçuklulardan kalma büyük bir hamam yıkıntısı bulunmaktadır.
Madeni az ılıca ve içmeler grubuna dahil olup, sodyum bikarbonatlı bir sudur. Temperatürü 40°C, pH değeri 7.2, radyoaktivitesi ise 4.5 emandır. Su sıcaklığının ideal olmasına karşın, debisi çok fazladır. Bu nedenle üzerinde çok daha geniş işlevli modern tesislerin kurulmasında yarar vardır. Banyo tedavisi; romatizma, nevralji, nevrit, yarım felçler, kırık ve çıkıklardan sonra oluşan eklem tutuklukları, muhtelif kemik hastalıkları, ağrılı hastalıklar ve kadın hastalıkları için çok yararlıdır.
Yeterli sayıda konaklama tesisinin bulunduğu kaplıcanın, tedavi havuzları ve çok sayıda sıra banyosu bulunmaktadır. Her türlü yardımcı tesisin yer aldığı kaplıcada ulaşım sorunu da yaşanmaz.
Yazır İçmesi: 11 merkezine 15 kilometre uzaklıktaki Yazır köyündedir. ‘Yazır Maden Suyu’ diye de anılır. İçmenin bulunduğu yer bağlık ve bahçeliktir.
Sodyum ve kalsiyum bikarbonatlı, karbogazöz bir sudur. Temperatürü 20°C, pH değeri 6.5, radyoaktivitesi 6 emandır.
İçme tedavisi; karaciğer, bağırsak, safra yollan ve mide hastalıklarına önerilir. Etrafında çok sayıda çeşmesi bulunan büyük bir havuzu vardır. 50 yataklı bir otel konaklama ihtiyacını karşılamak konusunda yetersiz kalmaktadır. Bu boşluk, sezon süresince kurulan kamp çadırlarıyla doldurulmaya
çalışılmaktadır.
Kayseri’nin neredeyse il merkezi sayılabilecek yakın çevresinde yer alan şifalı su kaynakları bunlarla sınırlı değildir. Örneğin; Ambar köyündeki Saz İçmesi birçok hastalığa deva olmaktadır. Çökek Kaplıcası; sindirim bozukluklarına ve geç kapanan yaralarda, Özengi Kaplıcası; iştahsızlık ve kansızlığın giderilmesinde önemli rol oynar. Menteşe Kaplıcası ile Sofular Maden Suyu, şifa değerleri yüksek kaynaklardır. 12 kilometre uzaklıktaki Hasan Alp köyünden kaynayan Hasan Alp Maden Suyu da, mide, karaciğer ve böbrek hastalıklarında tercih edilen bir sudur.
Erciyes Dağı’nın saf ve temiz su havzalarından beslenip, Kayseri Şeker Fabrikası’nm arazisi içindeki ünlü Alaaddin Keykubat Kaynağımdan temin edilen bir başka şifalı kaynak suyu da, aynı kuruluş ‘Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş.’ tarafından şişelenip 2000 yılından bu yana pazaıianmakta olan Pansu Doğal Kaynak Suyu’dur. Sertlik derecesi 7.5 olan suyun mineralizasyon değerleri yüksek olup, güzel içimli bir sudur.,
Sazlık İçmesi İncesu ilçesinin, Zile Acısuyu da Develi ilçesinin şifalı sularındandır. Zile Acısuyu, ilçeye bağlı Zile beldesinden kaynar. Çevresi aynı zamanda güzel bir dinlenme yeridir. Romatizmaya iyi gelen tanınmış bir sudur.
Kayseri’nin Yeşilhisar ilçesi ise, yurt çapında ün yapmış kaplıca ve içmeleriyle tanınmış bir ilçedir. Bölgedeki şifalı suların belki de en çok ilgi göreni, Niğde-Adana karayolu üzerinde, ilçeye olan uzaklığı 23 kilometre olan Dutluk İçmeleri’dir. ‘Yeşilhisar İçmeleri’ ya da ‘Dutlu Çeşme’ diye de bilinir.
İçme alanı denizden 1000 metre yükseklikte olup, çevresi bağlık ve bahçeliktir. Sodyum, klorür, bikarbonat, magnezyum, bromür ve karbondioksit içeren suyun temperatürü 19.5°C, pH değeri 6.79, radyoaktivitesi 9.86 emandır. Debisi düşüktür. (0.4 lt/sn)
Sodyum oranı yüksek, gazlı bir sudur. Yemeklerden önce 23 bardak içildiği takdirde, mide, bağırsak ve anneks salgı sistemleri üzerinde uyarıcı bir etki meydana getirir. Bu etki, mide, bağırsak, safra kesesi ve karaciğerin, iç safra yollarının ve pankreasın salgısını arttırır. Midebağırsak geçişini hızlandırır, laksatif olarak etki eder. Bu durumda; mide salgısı azalmış primer ve sekonder hipostenik dispepsilerde, karaciğer ve safra kesesi tembelliklerinde, sindirim fermentlerinin yetersizliğine bağlı sendromlarda, bir lezyona bağlı olmayan fonksiyonel konstipasyonlarda değerlendirilebilir.
Her yıl bölgeye gelen binlerce hasta tarafından şifa umuduyla içilen Dutluk İçmesi‘nin verdiği doğal sıcaklık, romatizma, siyatik gibi rahatsızlıklara ve başta sedef olmak üzere bazı deri hastalıklarına da iyi gelmekte, dolayısıyla sadece içme olarak değil, banyo uygulamalarıyla da yararlı bir kaynak olma özelliğini taşımaktadır.
Kaynak civarında yer alan ilginç kayalar, üzerlerindeki binlerce güvercin yuvası, tedavi için gelenlerin hayranlıkla izledikleri bir görüntü oluşturmaktadır. İçme’nin suyu, kaptaj yeri ağaçlandırılmış bir bahçeden gelir. Bahçede bulunan şadırvan şeklindeki çeşmenin 6 kurnası vardır. Sezon sırasında yatak kapasitesi 600’e ulaşan Dutlu Çeşme’de; 200 yataklı bir otelle, çok sayıda pansiyon bulunmaktadır. Sosyal tesisler her türlü ihtiyacı karşılayacak düzeydedir.
Dutlu lçmeleri’nin yakınlarında bir diğer şifalı kaynak, Soğanlı Çayı Tedavisi yer alır. Soğanlı Çayı’nın kenarında, karaciğer ve böbrek taşlarına olan yararı nedeniyle yoğun talep gören şifalı bir kaynaktır. Hastalar içmelerin konaklama ve sosyal tesislerinden yararlanırlar. Yeşilhisar’ın Erdemsin Maden Suyu da, yöre halkının rağbet ettiği şifalı su kaynaklarından biridir.
Kayseri il ve ilçe merkezlerindeki kaplıca ve içmeler hakkında bilgi edinmek isteyenler, konaklama sorunuyla karşılaşmak istemeyenler, Kayseri Turizm Danışma Bürosu’ndan ihtiyaç duydukları konu hakkında bilgi alabilirler.