Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük ve en önemli illerinden olan Diyarbakır, şifalı sular bakımından pek de zengin sayılmamaktadır. Yine de, Çermik ilçesinde bulunan tarihi hamam bu boşluğu doldurmakta ve bütün bir yıl boyunca şifa arayan hastalarla dolup taşmaktadır.
Çermik Kaplıcası: Diyarbakır’a 94 kilometre uzaklıktaki Çermik ilçesindedir. İlçenin 3 kilometre kadar doğusuna düşer. Denizden yüksekliği 600 metre olup, ‘Çermik Hamamı’ ya da ilk kez Selçuklular tarafından yapılıp işletildiğinden, yapımcısının anısına ‘Belkıs Hatun Kaplıcaları‘ diye de anılmaktadır.
Kaplıcanın bulunduğu yer bağlık ve bahçeliktir. Suyunda iyot ve brom iyonlarının bulunması ve sıcaklığının normal düzeyde olması nedeniyle, özelliğinden hiçbir şey kaybetmeden doğrudan doğruya kullanılabilen ender sulardandır.
Kükürtlü ılıca ve içmeler grubunda incelenen kaplıcanın suyu; bikarbonat, sodyum, klorür, bromür ve hidrojen sülfür içerir. Temperatürü 48°C, pH değeri 7.4, radyoaktivitesi 2.37 emandır. Banyo tedavisi; iltihaplı romatizmalarda, nevrit, po-linevrit, çocuk felçleri ve kadın hastalıklarında kronik send-romlarda, serpintileme ve buğu tedavisi ise; üst solunum yolları hastalıkları ile deri hastalıklarında önerilmektedir. Damar sertliği ile damar tıkanıklığına iyi geldiğine dair halk arasında yaygın bir kanı varsa da, bu konuda yeterli bilimsel bulgu tespit etmek mümkün olamamıştır.
Çermik Hanlamı’nın suyu, total mineralizasyonu 1 gram civarında olan oligometalik bir sudur. Temperatürü yüksektir. Bu özelliklerinden dolayı sedatif etki gösterir, içeriğinde kalevi katyonlarla klor ve bikarbonat anyonları hâkimdir. Ancak asıl etken unsur kükürtlü hidrojendir. Termalitesinden sedatif etki alan bu tür sular, bilindiği gibi, içerdikleri kükürt nedeniyle üst solunum yollarının kronik iltihaplarında ve iltihaplı romatizmalarda, kadın hastalıklarında, kronik send-romlarda kullanılabilir. Sedatif ve antienflamatuvar etkisi ve yüksek debi kapasitesiyle çevrenin gereksinimlerini karşılayabilecek durumdadır.
Selçuklu döneminden kalma Eski Hamam, iki genel havuzlu ve sekiz kurnalıdır. Yeni Hamam’da da iki havuz ve on sekiz adet sıra banyo vardır. Havuzlar kadın ve erkekler arasında eşit olarak paylaşılmıştır. Çermik Kaplıcası’nda, özel serpintileme ve buğulama odalarının yapılması halinde çok daha yararlı hale geleceği kuşkusuzdur. Sosyal tesisleriyle her türlü ihtiyacı karşılayabilecek durumdaki kaplıcanın, toplam yatak kapasitesi 500 civarında olan 4 adet oteli bulunmaktadır.
Diyarbakır ilinde; Çermik ilçesindeki Çermik Kaplıcası’nın dışında, Çınar ilçesinin Doğan köyünde bulunan Göksu Şifalı Suyu ile Hani ilçesinin 3 kilometre güneyinde yeralan Ankaris Şifalı Suyu da, adından söz edilebilecek değerde maden sularıdır. Özellikle Ankaris içmesi, sarılık hastalığına ve karaciğere iyi gelmekte, böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olmaktadır.