Nevşehir kenti ve bağlı ilçeleri, yerli ve yabancı turistlerin pek rağbet ettiği Kapadokya bölgesinde konuşlanmaları nedeniyle, yoğun bir turizm hareketliliğinin yaşandığı beldeler arasında ilk sıralarda yer alır. Yöre, doğal güzelliklerin yanı sıra, din ve sağlık turizmini de etkileyen unsurların çokça bulunduğu yörelerden biridir.
Nevşehir’in şifalı suları, başta merkez ilçe olmak üzere hemen hemen bütün ilçelere yayılmış durumdadır. Delikli Maden Suyu, Akıllı Maden Suyu, Çayağıl Maden Suyu, Tokurdak Maden Suyu, Sarıkaya Maden Suyu ile Sulusaray İçmesi, Merkez ilçe sınırları içindeki önemli şifalı su kaynaklarıdır. 11 merkezine 5 kilometre uzaklıktaki Kızıltepe köyünde bulunan Kızıltepe Maden Suyu ile Çorak İçmesi, yine 13 kilometre uzaklıktaki Karakaya İçmesi ‘Karakaya Maden Suyu‘, aynı kimyasal ve tıbbi özelliklere sahip sulardır. Hepsi, sodalı soğuk maden suları kapsamında değerlendirilen kaynaklardır. Mide, bağırsak, karaciğer ve safra kesesi hastalıklarına iyi gelir, sindirimi kolaylaştırırlar.
Ürgüp’ün Çökek köyündeki Çökek İçmesi ile Üzengiçay İçmesi de aynı özellikleri gösteren sulardır. Üzengiçay İçmesi, ilçe merkezine 3 kilometre uzaklıkta, Üzengi Çayı yakınlarındadır. ‘Üzengiçay Maden Suyu‘ adıyla da anılan bu suyun şişelenip pazarlanması ve ekonomik açıdan değerlendirilmesi konusunda çalışmalar yapılmaktadır.
Nevşehir’in Avanos ilçesindeki Ballıca Maden Suyu ile Gülşehir ilçesine bağlı Gümüşkent bucağındaki Gümüşkent İçmesi de, yine benzer özelliklere sahip sulardır. Gülşehir’in Salanda İçmesi ise çok ünlü bir içmedir. Bol miktarda karbondioksit içerir. İçimi kolay, sindirim sistemini rahatlatan ve hazmı kolaylaştıran bir sudur.
Kozaklı Kaplıcaları ise, Nevşehir’in olduğu kadar Türkiye’nin de en önemli şifalı suları arasında sayılır. Kozaklı ilçe merkezine 1, Nevşehir’e ise 105 kilometre uzaklıktadır, ilçe ekonomisinde önemli yeri olan bu kaplıcalar, klasik bir Orta Anadolu kasabasının nasıl termal turizm cennetine dönüştüğünün canlı bir kanıtıdır.
Ankara Kırşehir Kayseri karayolunun kuzeyinde, yola 24 kilometre mesafede bulunan Kozaklı Kaplıcaları’nda; birbirinden ayrı olarak değerlendirilmesi gereken üç ana kaynak
bulunmaktadır.
a) Sondaj Kuyusu: Temperatürü 89102°C, pH değeri
6.8, radyoaktivitesi 7.92 emandır. İkişer kişilik 19 özel daire
ye yönlendirilen bu kaynağın suyu, önce üç ayrı havuzdan
birbirine akıtılarak soğutulmaktadır.
b) Belediye Hamamı: Temperatürü43°C, pH değeri 6.71, radyoaktivitesi 165.92 emandır. Erkek Hamamı ile Kadın Hamamı’nda değerlendirilmektedir.
c) Uyuz Hamamı: Temperatürü27°C, pH değeri 7.09, radyoaktivitesi 620.78 emandır. Bu kaynağın suları, Turist Hamamı ile Kozoğlu Hamamı’nı beslemektedir.
Kozaklı şifalı suları; sodyum klorür, kalsiyum sülfat, bikarbonat ve metalik radon içeren sulardır. Ayrıca, az miktarda florür de bulunur. Mineralizasyonları 1.52 gramarasında değişmektedir. Uyuz Hamamı’nın suyu dışındakiler hipertermal sulardır. En önemli özellikleri ise, çok yüksek oranda radon içermeleridir. Yani, radyoaktiviteleri çok yüksektir. Debileri de fazla olan bu suların, özellikle dış uygulamalarda değerlendirilmeleri önemlidir. Bu değerlendirmede termalite ve radon unsurlarının üzerinde durulması gerekir. Termalite, antialjik ve sedatif özellikleriyle ağrılı sendromlarda ve bu arada romatizmal hastalıklarda, lezyona bağlı olmayan batın içi spaztik ve ağrılı jinekolojik sendromlarda değerlendirilebilir. Radyoaktif emanasyonun fazlalığı inhalasyon uygulamalarında değer kazanır. Radon terapiden beklenecek etkiler, ürik asit salgılamasının fazlalaşması, kür etkisinin kış aylarına kadar uzaması ve endokrin sistem üzerinde uzun süreli uyarıcı bir etkinin görülmesi şeklinde olacaktır. Bu nedenden dolayı, iç salgı bezlerinin hipofonksiyonuna bağlı yetersizlik sendromlarında değerlendirilebilecek kıymetli sulardır.
Banyo tedavisi; her türlü romatizma, siyastik, nevralji ve kadın hastalıklarına, cilt ve ağrılı hastalıklara iyi gelir. Yüksek sıcaklıktaki sularda banyo yapmak kadar, ‘Gömük’ adı verilen çamurunda yatmak ya da doktor tavsiyesine göre içme olarak da kullanmak mümkündür. Sindirim sorunlarını giderir, iştahsızlığı ortadan kaldırır. İnhalasyon yoluyla hormonal rahatsızlıkların giderilmesinde ve iç salgı bezlerinin faaliyetini arttırmada gençlik suyu olarak da değerlendirilebilir.
Kozaklı Kaplıcalarında ilk tesisleşme çalışmalarına 1965 yılında başlanılmıştır. MayısEkim döneminde yararlanabilen kaplıcalarda; üç genel tedavi havuzu ile çamur banyolarına olanak veren özel havuzlar bulunur. Konaklama; 50’si motel türü olmak üzere, 250 yataklı Belediye Tesisleri’nde yapılabilmektedir. Bunun dışında da çok sayıda konaklama ve sosyal tesis bulunmaktadır.
Termal turizme yönelik çalışmaların hızla yürütüldüğü Kozaklı’da; ilçeye gelen turist sayısında her yıl büyük bir artış gözlenmekte ve ortalama 20.000 kişi bu sulardan yararlanmak amacıyla ilçeye akın etmektedir. Böyle bir hareketlilik, ilçe bazında da olsa, büyük bir ekonomik gücün oluşturulabileceğinin bir göstergesidir. Çalışmalar ilerledikçe bu rakamlarda da artış yaşanacağı kesindir.
NevşehirMerkez ve bağlı ilçelerinde bulunan şifalı su kaynakları ile konaklama tesisleri hakkında bilgi edinmek isteyenler, başta Nevşehir olmak üzere, Avanos, Hacıbektaş ve Ürgüp Turizm Danışma Büroları’na başvurabilirler.